Walka z własnymi ograniczeniami, dbanie o zdrowie i dobrą kondycję, a wreszcie śrubowanie osobistych rekordów. Powodów, dla których wyruszamy na biegową trasę, jest sporo. Co jednak wówczas, gdy potrzebujemy nowego bodźca? W poszukiwaniu nowych wyzwań warto rozważyć biegi na orientację.
W tej odmianie wysiłek fizyczny jest połączony z myśleniem. Oprócz wytrzymałości i szybkości liczy się również koncentracja, planowanie trasy i umiejętność nawigowania. To wszystko sprawia, że niegdyś niedoceniana forma biegów dziś zyskuje popularność. Biegi na orientację – jak zacząć je trenować? Na co zwracać uwagę już na początku treningów? Podpowiadamy!
Co to jest bieg na orientację?
By wystartować w zwyczajnym biegu, wystarczy odrobina chęci, sportowa koszulka Salomon i buty do biegania. Z biegiem na orientację sprawa jest bardziej skomplikowana – trzeba bowiem uważać, by po drodze do mety… się nie zgubić.
Pierwszymi osobami, które specjalizowały się w takich biegach, byli żołnierze. W ten sposób trenowali poruszanie się w terenie. Z czasem bieganie na obserwację się upowszechniło i stało dyscypliną sportu. Dziś w światowej centrali biegów na orientację zrzeszone są federacje z 79 krajów.
Bieg na orientację – zasady, które trzeba poznać przed startem
Czym wyróżnia się bieg na orientację? Zasady są z pozoru takie same, jak w klasycznych biegach – trzeba jak najszybciej dotrzeć do mety. Różnicą jest to, że po drodze trzeba meldować się w punktach kontrolnych. Co ważne – w odpowiedniej kolejności. W przeciwieństwie do tradycyjnych zawodów biegowych trasa ze startu do mety nie jest ściśle określona. Każdy biegacz na orientację wybiera ją sam.
Liczy się więc nie tylko dobra kondycja, ale i umiejętności lokalizacji punktów kontrolnych oraz podejmowania dobrych decyzji na trasie. W czasie biegu na orientację uczestnik sam koordynuje swoją drogę. Biegi na orientację często są więc biegami rozgrywanymi w terenie, ich trasa prowadzi przeważnie przez lasy i pola. W tej dyscyplinie sportu rozgrywane są jednak również biegi miejskie.
Współcześnie o tym, czy dany zawodnik dobiegł do punktu kontrolnego, informuje elektroniczny chip, który każdy zabiera ze sobą na trasę. Na niej biegacz ma do dyspozycji kompas oraz mapę. Nie jest to jednak zwyczajna mapa turystyczna.
To produkt przygotowany specjalnie na potrzeby biegaczy. Jest na nim sporo oznaczeń, których na standardowych mapach nie znajdziemy. Wszystko po to, by ułatwić nawigację. Do tego są to mapy projektowane w dużej skali, by można było na nich bardziej precyzyjnie zlokalizować konkretne miejsce.
Dlaczego warto wypróbować bieganie na orientację?
Biegi na orientację, choć nie każdemu będą odpowiadać, mają jednak sporo zalet. Dla wielu biegaczy największą będzie urozmaicenie codziennych treningów i zawodów opartych na znanych od lat schematach. Start w takich zawodach naprawdę może być wyzwaniem, z którym będą mieć problemy nawet wybitni biegacze trailowi, o klasycznych maratończykach “z ulicy” nie wspominając.
Bieganie na orientację to połączenie treningu ciała i umysłu. Nie bez powodu niektóre imprezy biegowe tego typu są w Polsce rozgrywane pod hasłem “szybki mózg”. Odszukiwanie trasy w terenie w czasie biegu zmusza nas do szybkiego analizowania informacji i podejmowania ważnych decyzji pod presją czasu. Te umiejętności znakomicie przydają się również w codziennym życiu. Bieg na orientację rozwija zatem umiejętność logicznego myślenia i poprawia szybkość reakcji.
Na tym jednak nie koniec. Jednoczesne zerkanie w mapę czy na kompas i pokonywanie trudnego terenu z pewnością ma pozytywny wpływ również na ogólną koordynację ruchową biegacza. Zyskuje również stabilność biegu. Do tego, jeśli biegi są rozgrywane w warunkach terenowych, taki start jest wytchnieniem dla stawów.
Bieg na orientację najczęściej rozgrywa się na dużym dystansie, dlatego takie starty pomagają w budowie wytrzymałości. Więcej pozytywnych skutków dla zdrowia, jakie gwarantuje bieganie, poznasz w artykule https://portalmiasta.pl/jaki-wplyw-na-zdrowie-ma-bieganie. Tyle że do biegów na orientację trzeba się też odpowiednio przygotować.
Bieg na orientację – jak się przygotować? Strój i akcesoria
Zacznijmy od tego, co będzie potrzebne na samej trasie. Ja wspominaliśmy, kluczowymi akcesoriami biegacza na orientację są mapa oraz kompas. O tej pierwszej już wspominaliśmy. Warto dodać, że oprócz charakterystycznych oznaczeń i podpowiedzi na temat charakterystyki terenu – na przykład o jego podłożu czy gęstości zarośli – jest też “wyczyszczona” z dodatkowych, nieistotnych z punktu widzenia biegacza informacji. Mapy do takich biegów zawierają również opisy punktów kontrolnych. Dostarcza je organizator.
Charakterystyczne są również kompasy używane przez biegaczy na orientację. Profesjonaliści korzystają z kompasów zakładanych na kciuka. Dzięki niemu można odczytywać jednocześnie kompas i mapę bez przerywania biegu. Nieco mniej doświadczeni biegacze używają natomiast kompasów płytkowych. Takie akcesoria są umieszczone na przezroczystej płytce, dzięki której również można nałożyć kompas na mapę. W czasie biegu niesie się go w ręce lub na szyi.
Biegu nie uda się ukończyć również bez karty identyfikacyjnej. To właśnie w niej znajduje się chip, który potwierdza obecność na wszystkich punktach kontrolnych. W bardziej tradycyjnych biegach mamy do czynienia z fizyczną kartą, na której przybija się stemple w każdym punkcie kontrolnym.
Jak się ubrać na bieg na orientację?
Strój do biegu na orientację czerpie przede wszystkim z garderoby dla biegaczy terenowych. Podstawą jest oczywiście bielizna termoaktywna, która odprowadza pot i dba o odpowiednią temperaturę ciała. Pozostałe części stroju dostosowujemy do pory roku i pogody. Trzeba jednak pamiętać, że trasy prowadzą przez trudny teren. Dlatego warto stawiać na długie rękawy, a także długie nogawki bądź getry. W ten sposób będzie łatwiej przedzierać się przez gęstwinę.
Ważne będzie również odpowiednie obuwie. Idealnie do biegów na orientację nadają się modele trailowe. Warto wybrać buty Salomon Gore Tex z membraną. Wpadnięcie w kałużę lub konieczność pokonywania strumyków to w czasie biegów na orientację codzienność. Obuwie z membraną zapewni komfort i suche stopy w każdej sytuacji. Najlepsze są uniwersalne buty trailowe, których podeszwa poradzi sobie i w błocie, i na kamieniach. Dziś wybór jest na tle szeroki, że bez większych problemów można dobrać buty Salomon damskie i męskie nawet na stopy o niestandardowych rozmiarach.
Biegi na orientację – jak zacząć? Treningi i przygotowania
Trening biegacza na orientację musi łączyć w sobie pracę nad wytrzymałością i kondycją ze szkoleniem z posługiwania się mapą w terenie. Pierwsza część to klasyczne, tempowe wybiegania. Warto jednak trenować w terenie, w trudnych warunkach, by przyzwyczaić się do niespodzianek czyhających na trasie. W tym przypadku dobrze utrzymana ścieżka wcale nie będzie optymalnym miejscem na trening.
Jak ćwiczyć posługiwanie się mapą? Warto próbować biegów z mapą i kompasem, z wyznaczaniem sobie konkretnych kierunków. Biegacze na orientację często próbują także interwałów.Poza tym dobrym pomysłem jest ćwiczenie pamięci terenowej. W czasie takiego treningu biegacze pokonują krótkie trasy z dużą liczbą punktów kontrolnych. Po zakończonym biegu starają się jak najwierniej przenieść trasę swojego biegu na mapę.
